Sitma, O Bebeleri Tutma
Son 2 haftaya kadar doktora ve daha sonrasi hayatim icin tumor anjiogenez inhibasyonu uzerinde calismayi planliyordum. Yani kanserli dokularin, mevcut damarlardan yenilerini kendilerine dogru yaptirarak hem daha fazla beslenmelerini hem de yayilma potesiyellerini engellemek uzereine calismak istiyordum. Kisisel fikrim kanser icin cok da yakin zamanda tedavi bulunma ihtimalinin dusuk olusu. Bu yuzden madem oyle, o zaman bir care bulunana kadar bari milletin olmesini engellemeye calisayim diye dusunuyordum.
Ama son 2 haftadir National Geographic tarafindan cekilmis Tufek, Mikrop ve Celik belgeselini izledikten sonra (essek'ten bulunabilir-divxforever'da linki var) fikrim degisti. Belgesel kitabi kadar guzeldi diyebilirim, her sey yerli yerince ve gayet guzel anlatildi bizzat Jared Diamond esliginde. Serinin son bolumunde Afrika Kitasi'ndaki illetten, sitmadan bahsediliyordu. Ben boyle bir illet, hakikaten illet oldugunu bilmiyordum. Dunya da yilda yaklasik 1 milyon kisi oluyormus Sahra Alti Afrika'da. Ve bunlarin %90'i 5 yasin altinda cocuk. Yani yilda 900.000 cocuk, bebek. Yaklasik 30-35 saniyede bir cocuk oluyor, her an, su anda, orda, ö-lü-yor. Ben bu yaziyi yazana kadar 18 cocuk oldu, siz okuyana kadar da 6 cocuk olmustur sanirim.
Ya da mesela ayni bolgede ortalama yasam suresi 38 yil imis bu nane yuzunden.
O zaman ayazda kalmis bekci .arragi gibi dikilip beklemenin bir manasi yok. Sitma calismak istiyorum su anda, nerde ve nasil oldugunun cok da onemi yok. Cok gazim, belki duyarsiz kaldiklarimin akrabalarinin birkacini kurtarabilirim, bu da avutur belki beni biraz.
skip to main |
skip to sidebar
4 yorum:
sıtma bi de o kadar sikko bi hastalık ki ne tür bir sıtmaya sahip olduğunu ( 4 tür var sanırım ve tedavileri farklık gösteriyor ) anlamak için nöbet geçirmen gerekiyor. eski belçikalı sevgilim (yani şu an yeni bir belçikalı sevgilim var ) fas'ta sıtma olmuştu, nöbet geçirirken aldıkları numunenin yarısını döküp sadece iki tipine bakmışlardı. yazık oldu ona, gent'te gidiverdi çat diye.
Yazik olmus, harcamislar gul gibi eski sevgiliyi.
Belki baskalarinin sevgililerini "eski" olmadan kurtarabilirim.
Bildigim kadariyla sitmayi engelleyen 3 sey var, biri "kinin" molekulu ki Avrupa stoklarina Almanya sahipti. Ikincisi DDT ama o da yasaklandi bir cok yerde. Bir digeri cok ilginc, eger "sickle cell" denilen anemi hastaliginin tasiyicisiysan sitmaya yakalanmiyorsun.
Bir de sitma paraziti HIV virusunden cok cok daha hizli bulasiyor.
Onemli bir arastirma konusu olmus bence
Donem donem basarili olan ilaclar olmus, ama Kizil Kralice'nin emriyle hep bagisiklik kazanmis parazitler. DDT bir zamanlar epey yarar saglamis ama su anda kullanilmiyor bile adam akilli. Orak anemisi hastaligindaki durum da su: bu orak sekilli kirmizi kan hucreleri vucuttan uzaklastiriliyor hizli olarak, dolayisiyla hucre icine girmis plazmodyumlar da. Heterozigot olarak orak anemisi genine sahip olanlarin sitmaya yakalanma olasiliklari epey dusuk ama homozigotlar icin durum bu kadar ovunulecek bir sey olmasa gerek - ki kendileri cok nadir ergenlik ve otesine kadar yasayabiliyorlar.
Yorum Gönder